Endüstriyel tasarımın gizli formülü “Maya Prensibi”. Endüstriyel tasarımın babası olarak bilinen Raymond Loewy, neredeyse herkes tarafından etkileyici düzeyde olduğu kabul edilen ünlü markaların logolarının yaratıcısıdır. Loewy; Shel Oil, ABD posta ve Air Force logoları tasarımlarından yalnızca birkaçıdır. Bugün hala kullanımda olan logoları tasarlarken Loewy, yenilikçilik kavramını gelecek ve bugünle harmanlayarak büyük bir dengeyle çalışmalarını gerçekleştirdi. Doğru dengenin önemine dikkat çekerek tasarım prensipleri hakkında da geleceğe yönelik ipuçları verdi. En önemli ipucu ise gelecek için tasarıma aşamalı şekilde yedirmeye dayalı “Maya Prensibi” stratejisiydi.
Endüstriyel Tasarımda Maya Prensibi Nedir?
En tanınan logolardan bazıları maya prensibiyle; tasarım ve teknolojiyi kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra beklenilenin üzerine taşıyarak tasarlandı. Maya aslında Most Advanced yet Acceptable kısaltması; kabul edilebilecek düzeyde olan en gelişmiş anlamına gelir. Maya Prensibi, kullanıcılar için olabilecek en yüksek düzeyde geliştirilmiş ancak benimsenme konusunda daha gelişmiş düzeyi kabul etmeyen tasarımı sunumu olarak endüstriyel tasarım prensiplerinde kullanılır. Loewy, kullanıcıların zevk ve ihtiyaçlarına cevap veren bütün mantıklı çözümleri hep kabul etmez. Özellikle de içinden çıkılamaz sorunların çözümünün kabulü için şartlandırıldıkları her konuda standartlarından kırılmaya ihtiyaç duymak bu süreci daha da zorlaştırır.
Piyasaya sürülen ilk iPod Maya ilkesi uygulanarak yapılan tasarımlardan biridir. iPodun tasarlanma sürecinde tasarımcılar; stratejilerini yavaş ve kademeli olarak ileriye taşıdılar. Gerekli olmadığı düşünülen düğmeler kademe kademe kaldırılıp modern bir ara yüz kademeli olarak oluşturuldu. Apple tasarımcıları Maya ilkesi ile 2001’de tasarlanan ilk iPoddan sonra 2007’de piyasaya çıkarılacak tasarım için kullanıcıları hazır hale getirdi.
Maya Prensibi ile Apple’ın Endüstriyel Tasarımı
Apple’ın tasarladığı ilk tablet; “Newton” olması gereken zamandan daha önce orataya çıkmış bir dijital asistan formundaydı. Gelecekten gönderilmiş algısı yaratan bu tablet, 1987 yılında geliştirilmeye başlandı ve 1993 yılında tüketicilere sunuldu. Fakat kullanıcılar için dijital ortamda olan bir kişisel asistan fikri pek de makul bir durum değildi. Muhteşem tasarıma sahip olsa da zamanına göre fazla maliyete sahip olan bu tablet, maddi anlamda zarara uğratması sonucu 1998 yılında piyasadan çekildi. Bu durum maya prensibinin uygulanmasının ne kadar gerekli olduğu gösterdi. Maya prensibinin önemini ortaya koyan başka bir örnek de Google Glass diyebiliriz. VR gözlüğe henüz alışmadan ortaya çıkan ürün istenilen rağbeti görmedi ve başarısız oldu. Teknolojinin henüz benimseme aşamasına gelinmeden piyasaya sürülmesi üzerine bu tasarım kullanıcılar için ileri seviye olarak kaldı. Kademeli stratejilerle sürecin yönetilmesi gerekirdi.
Tasarım aşamasında mükemmel bir iş çıkarıp beklentileri yükseltmek; tanıtım ve pazarlama evresinde, müşterilerden beklenen ilginin görülmemesi genellikle hayal kırıklığıyla sonuçlanır. Eski tasarıma çok benzemesi ya da yeni tasarımın kademeleri çok hızlı aşmış olması bunun nedenlerinden olabilir. Endüstriyel tasarımlarda süreçlerin işlenmesi ve bütün süreçlerde en verimli sonuçları almak Maya prensibiyle mümkün kılınabilir.
Maya Prensibinin Endüstriyel Çalışmalar İçin Günlük Hayata Etkisi
Doğru stratejiyi oluşturmak ve endüstriyel tasarımlarda maya prensibi adımlarını gerçekleştirmek verimin üst düzeye çıkarılmasını sağlar. Apple’ın tasarım ekibi ıPod’u geliştirirken zamanı kullanarak kademeli şekilde ilerlemeyi öngördüler ve kullanıcıların benimseyerek yapılacak olan yeni ürünlere alışmalarına imkan sağladılar. Kullanıcıların alıştığı projeleri geliştirirken, korkmasına ya da çekinmesine sebep olmadan gelişimleri sağladılar. Karşılaştırılması gereken kuramlar; olsa iyi olur kuramı ile mutlaka olmalı kuramlarını doğru değerlendirmek gerekir.
Ürüne görsel ögeler işlenip eklenmesi işe yarayacak ve kullanıcılara tanıdıkmış gibi bir hissiyat verecektir. Akılda yer eden, akıcı ve kendini geliştiren tasarımlardan esinlenmek gerekir. Ürünü ultra modern hale getirirken geçiş aşamalarını iyi planlamak şarttır. Kullanıcı analizi önemli bir detaydır. Analizle kullanıcıların beklentileri, alışkanlıkları, becerileri ve ne istediklerine ulaşılabilir. Yeni tasarımların asla kullanıcılar için zorlayıcı olmaması da önemlidir. Kullanıcılar yeni bir ürünü kullanmaya başlarken zorluk yaşayacakları karmaşık ara yüzlerden hoşlanmazlar. Kullanıcıların kullanma kılavuzuna çok az ihtiyaç duyması gerektiği ön planda tutulan bir tasarım prensibi olmalıdır. Maya prensibinde etkileşim oranını analiz ederek tasarım yaparken, tasarım oluşturulacak kaynakların kullanımlarının bir ilişkisi vardır. Bu ilişkide esasında standart tasarım kaynaklarını ve standart tasarım kalıplarını iyi yönetmek ardından bunlara sadık kalarak geliştirme yapmak gerekir. Her zaman kabul edilebilir olmak ilk adımdır. Gelecek için tasarım yapılmalı ancak kaynak olarak bugün kullanılmalı.